طلاق چیست ؟ انواع طلاق کدام است؟

 

آیا طلاق انواع دارد؟ تعریف کلی طلاق چیست ؟ اقسام طلاق کدام است؟

در پاسخ به این سؤالات باید گفت که قطعاً طلاق نیز انواع مختلفی دارد. باید بدانید که هر یک از انواع طلاق نیز قوانین خاص خود را دارد. همواره پرسش‌های زیادی در مورد طلاق و قوانین آن وجود دارد.

متأسفانه این امر یکی از حقایق تلخ جامعه است. اما به شدت در جامعه رواج دارد. از همین رو سؤالاتی که در رابطه با این موضوع پرسیده می‌شود نیز بسیار زیاد است.

از همین رو قصد داریم در این مقاله شما را با مفهوم  طلاق و انواع آن، همچنین قوانین و شرایط حاکم بر هر یک از انواع طلاق آشنا کنیم.

طلاق چیست؟

 

معرفی طلاق و انواع طلاق را با بررسی مفهوم طلاق شروع می‌کنیم. اصل کلمه طلاق به معنی رها شدن است. طلاق در حقیقت راهی برای جدایی زن و مردی است که از نظر اخلاقی با یکدیگر ناسازگار هستند.

هیچ یک از افراد یک جامعه در خصوصیات اخلاقی با یکدیگر مشترک نیستند. برخی از آن‌ها می‌توانند از نظر اخلاقی یکدیگر را کامل کنند. اما برخی دیگر ناسازگارند.

بطورکلی طلاق پایانی برای ناسازگاری‌های زناشویی است. اما بر اساس همین تفاوت‌ها همواره هر دو زن و مرد در مورد طلاق با یکدیگر همسو نیستند.

البته گاهی اوقات در مورد ناسازگاری زناشویی اختلاف نظر وجود ندارد. از همین رو مقوله طلاق توافقی اتفاق می‌افتد. اما در اغلب اوقات زوج یا زوجه در مورد طلاق مخالف است.

 

آشنایی با انواع طلاق

 

بطورکلی طلاق در دو دسته قرار می‌گیرد. طلاق بائن و طلاق رجعی.

سایر انواع طلاق نظیر طلاق توافقی، طلاق با درخواست زوج، طلاق با درخواست زوجه و … نیز در یکی از دو دسته طلاق رجعی یا بائن جای می‌گیرند. از همین رو در ادامه به معرفی کامل این دو مورد از انواع طلاق می‌پردازیم.

طلاق رجعی چیست ؟

در قانون اسلامی طلاق به میل و اراده مرذ بستگی دارد. به این صورت که حتی در طلاق توافقی نیز اگر مرد برای جاری شدن صیغه طلاق به دفترخانه نرود، صیغه طلاق جاری نخواهد شد. در طلاق رجعی مرد می‌تواند در مهلت مقرری که از آن به‌عنوان عده یاد می‌شود به همسر خود رجوع کند.

مفهوم عده در طلاق رجعی

عده مدت معینی است که زن مطلقه در آن زمان اجازه ازدواج ندارد. این مدت به این خاطر در نظر گرفته می‌شود که از پاک بودن رحم زن و نبود فرزند از ازدواج قبلی اطمینان حاصل شود. البته عده‌ای آن را به منظور احترام به زندگی زناشویی سابق و فرصتی برای بازگشت مهر و عاطفه بین زن و شوهر می‌پندارند.

البته بطورکلی از آنجایی که در گذشته روش‌های قطعی برای اطلاع از بارداری زنان نبود، مدت عده به‌منظور اطمینان از عدم بارداری زن تعیین می‌شد.

مدت عده زنان پس از طلاق دائم

مدت عده زنان پس از طلاق دائم سه طهر در نظر گرفته شده است. به عبارتی زن پس از سه دوره پاک شدن پس از حیض (عادت ماهیانه زنان) یا نفاس (خونی که پس از عادت ماهیانه اغلب به مدت 10 روز دیده می‌شود یا خونریزی پس از بارداری) دوره عده را به پایان برده است. اگر زن پس از طلاق دائم باردار باشد، عده آن تا زمان فارغ شدن است.

قوانین عده

همانطورکه گفتیم زمان عده فرصتی است برای اینکه شاید مهر و عاطفه بین زن و مرد برگردد. در این زمان اگر طرفین از طلاق پشیمان شوند مرد می‌تواند به همسر خود رجوع کند و زندگی را از سربگیرند.

در مدت عده مرد و زن به یکدیگر محرم هستند. از همین رو زن نمی‌تواند در این زمان با مرد دیگری ازدواج کند. درصورت انجام این کار ازدواج زن و مرد باطل است. همچنین اگر زن با علم به عده و قوانین آن و محرمیت به همسر سابق خود چنین کاری را انجام دهد، ازدواج زن با مرد مذکور به‌صورت دائم حرام خواهد بود. حتی اگر چندین سال از طلاق وی گذشته باشد.

مرد نیز در زمان عده موظف به پرداخت نفقه است، اگر مرد از پرداخت نفقه زن در این دوران سرباز زند، زن می‌تواند شکایت کند. ترک انفاق در این دوران مجازاتی برابر با 6 ماه تا دو سال حبس تعزیری دارد. اگر یکی از طرفین در این بازه فوت کند، دیگری از آن ارث خواهد برد.

نکته: مرد برای رجوع به همسر خود باید درخواست را به‌صورت گفتار یا رفتار بیان نماید. اگر قصد رجوع در مرد وجود نداشته باشد، رفتار وی نظیر در آغوش کشیدن همسرش رجوع محسوب نخواهد شد.

طلاق بائن چیست ؟

در طلاق بائن مرد در زمان عده اجازه رجوع به همسر خود را ندارد. در این نوع طلاق زن به‌عنوان زوجه مرد شناخته نمی‌شود. از همین رو مرد اجازه رجوع به آن را نخواهد داشت.

در چنین طلاقی زن و مرد اجازه برقراری رابطه زناشویی در عده را ندارند و بطور کامل به یکدیگر حرام می‌‌شوند. این نوع طلاق کاملاً در مقابل طلاق رجعی قرار دارد. زیرا زن پس از طلاق نفقه‌ای از مرد دریافت نمی‌کند. همچنین در صورت مرگ هر یک از آن‌ها هیچ یک از دیگری ارث نخواهد برد.

انواع طلاق بائن

حتماً این سؤال ایجاد می‌شود که چه طلاق‌هایی در دسته طلاق بائن قرار می‌گیرند. برای پاسخ به این سؤال انواع طلاق را که در آن‌ها عده وجود ندارد یا به‌عبارتی طلاق از نوع بائن است بررسی خواهیم کرد.

• طلاق در زمان باکرگی زوجه

اگر در رابطه زناشویی دخول صورت نگرفته باشد یا به‌عبارتی زن باکره باشد. بدین معنی است که رابطه زناشویی برقرار نشده است. از همین رو درصورت طلاق، طلاق از نوع بائن خواهد بود.

• طلاق در زمان یائسگی زن

یائسگی به معنی قطع خون‌ریزی ماهیانه زنان است. این امر اغلب در سنین 46 سالگی به بعد اتفاق می‌افتد و پس از آن زن قادر به فرزند آوری نخواهد بود. از همین رو طلاق زن یائسه نیز در دسته طلاق‌های بائن جای می‌گیرد.

• طلاق خلع

طلاق خلع به طلاقی گفته می‌شود که زن در ازای پرداخت مالی به شوهرش حق رجوع را از او می‌گیرد. این مال می‌تواند بخشی از مهریه، کل مهریه یا مبلغی بیشتر از آن باشد. از آنجایی که در این نوع طلاق حق رجوع از مرد سلب می‌شود، طلاق خلع در دسته طلاق‌های بائن قرار می‌گیرد. در این نوع طلاق تنها زن از شوهر خود متنفر است.

نکته:  در طلاق خلع اگر زن مالی را که به شوهر خود داده است پس بگیرد. این نوع طلاق از نوع بائن به رجعی تغییر پیدا می‌کند.

• طلاق مبارات

در چنین طلاقی زن و مرد هر دو از یکدیگر متنفر هستند و هیچ یک تمایل به رجوع به دیگری را ندارد. از همین رو زن می‌تواند بخشی از مهریه خود را برای گرفتن حق رجوع از مرد به او ببخشد. اما برخلاف طلاق خلع این مبلغ نمی‌تواند بیشتر از میزان مهریه باشد. زیرا در این حالت هر دو زن و مرد از یکدیگر متنفرند و تمایل به پایان دادن به زندگی خود دارند.

• سه طلاقه شدن زن

اگر مرد پس از 3 بار جدایی اقدام به عقد مجدد یا رجوع به همسر خود کرده باشد. در جدایی سوم دیگر عده ندارند و نمی‌تواند به زن رجوع کند. در اصطلاح به این کار سه طلاقه کردن زن گفته می‌شود.

نکته مهم: ازدواج مجدد زن و مردی که سه بار از هم طلاق گرفته‌اند حرام است. برای ازدواج مجدد زن ابتدا باید با مرد دیگری ازدواج کند با او رابطه زناشویی برقرار کند و پس از طلاق مجدداً بتواند با همسر قبلی خود ازدواج کند.

• طلاق توافقی

طلاق توافقی نیز از نوع بائن است. زیرا این حالت نیز مانند حالت مبارات است و هر دو زن و مرد تصمیم به ترک زندگی گرفته‌اند. از همین رو این طلاق نیز از نوع بائن است.

آیا طلاق از طرف زن بائن است یا رجعی؟

بطورکلی در قوانین ما حق طلاق با مرد است. مگر اینکه مرد در شرایط ضمن عقد به زن حق طلاق داده باشد. در غیر اینصورت زن تنها درصورت عسر و حرج می‌تواند بدون رضایت شوهر طلاق بگیرد.

عسر و حرج در طلاق چیست ؟

عسر و  حرج به معنی سختی و مشقتی است که زن در آن قرار دارد. زنانی که در عسر و حرج قرار دارند می‌توانند با رجوع به ماده 1130 قانون مدنی از شوهر خود طلاق بگیرند.

درصورتی که عسر حرج زن در دادگاه خانواده اثبات شود، قانون از مزد می‌‌خواهد زن را طلاق دهد و دلیل آن نیز سختی‌هایی است که در زندگی زن فراهم کرده است.

اگر مرد از انجام این دستور امتناع کند، زن با اجازه قاضی و حکم دادگاه می‌تواند از شوهرش طلاق بگیرد. این نوع طلاق نیز از نوع بائن است و مرد در مدت عده حق رجوع به زن را ندارد.

شرایط عسر و حرج برای طلاق چیست ؟

این نوع طلاق در دسته بندی انواع طلاق در دسته طلاق بائن قرار گرفت. اما چه شرایطی باید فراهم باشد تا زن بتواند با استناد بر عسر و حرج از شوهر خود طلاق بگیرد؟

1. زوج 6 ماه در زندگی حضور نداشته باشد.
2. برای 9 ماه پی در پی بدون عذر موجه خانه را ترک کند.
3. ابتلا زوج به بیماری اعتیاد
4. مصرف بیش از حد مشروبات الکلی توسط زوج
5. محکوم شدن زوج به 5 سال حبس یا بیشتر
6. کتک زدن  زوجه توسط زوج
7. ابتلا زوج به بیماری صعب العلاج

نکته مهم:  زن می‌تواند به هر دلیل دیگری در عسر و حرج باشد. اگر این امر به قاضی و دادگاه اثبات شود زن قادر است، طلاق بگیرد.

تفاوت طلاق خلع و عسر حرج در چیست ؟

اگرچه در دسته بندی انواع طلاق، طلاق خلع و عسر و حرج هر دو در دسته بائن قرار می‌گیرند. اما این دو نوع طلاق تفاوت فاحشی با یکدیگر دارند.

در طلاق خلع زن از طرف شوهر در رنج و مشقت نیست، اما به دلیل تنفر روانی که از وی دارد، حاضر خواهد شد در ازای پرداخت مبلغی از او جدا شود. در اینصورت مرد با قبول مالی که همسرش به او داده است، عملاً به طلاق رضایت خواهد داد.

اما این شرایط درصورتی که مرد از پذیرفتن مال در زمان جاری شدن خطبه عقد سرباز زند یا زن مال بذل کرده خود را پس از طلاق طلب کند، طلاق دیگر از نوع بائن نیست و مرد پس از طلاق حق رجوع دارد.

اما در طلاق عسر حرج نیازی نیست زن مالی به مرد بپردازد. همچنین درصورت امتناع مرد از طلاق قانون طلاق زن را می‌گیرد. این طلاق بائن است و تحت هیچ شرایطی مرد قادر به رجوع نخواهد بود.

 

نتیجه گیری:

تعریف طلاق چیست که بر همگام واضح است. طلاق به تصمیم زن و شوهر برای پایان دادن به زندگی زناشویی یه دلایل مختلف گفته می‌شود. از انواع طلاق می‌توان به طلاق رجعی و بائن اشاره کرد.

در طلاق رجعی مرد امکان رجوع به همسر خود در زمان عده را دارد. اما در طلاق بائن این امکان وجود ندارد. طلاق بائن نیز دارای انواع مختلفی است.

بطورکلی حق طلاق با مرد است و این کار باید با رضایت مرد انجام شود. اما در صورت طلاق توافقی یا وکالت بلاعزل مرد به زن در مورد طلاق این امکان به زن داده خواهد شد. در شرایط عسر حرج نیز زن قادر به طلاق یکطرفه خواهد بود.

بهترین راه برای طلاق از طرف زن واگذاری آن به یک وکیل طلاق است. کوتاه‌ترین روش نیز برای طلاق توافقی واگذاری امور آن به وکیل طلاق توافقی است.

الهام آریان کیان وکیل پایه یک دادگستری سالهاست که در حال فعالیت به عنوان وکیل طلاق، وکیل طلاق توافقی، وکیل ملکی و … است. برای دریافت مشاوره کافیست با شماره تلفن‌های دفتر آن تماس بگیرید.